Weusthuis Associatie heeft van eind 2014 tot eind 2022 één van de grootste onderwijstransities van Nederland in het aardbevingsgebied van Noordoost-Groningen geregisseerd; voor 100 schoolgebouwen van 17 verschillende schoolbesturen in 11 verschillende gemeenten (inmiddels na samenvoeging 4 gemeenten). Er was in totaal circa 400 miljoen euro gemoeid met dit programma.
Het scholenprogramma voor Noordoost-Groningen startte voor Weusthuis Associatie eind 2014. Onze collega’s Coen Weusthuis, Alex Visser en Lydia Terpstra hebben deze opdracht namens Weusthuis Associatie opgepakt. In opdracht van de elf aardbevingsgemeenten werd een plan van aanpak gemaakt voor het aardbevings- en toekomstbestendig maken van alle 100 schoolgebouwen in het betreffende gebied. Van maart 2015 tot begin 2016 zijn door VIAA – in opdracht van NAM – technische inspecties uitgevoerd met als belangrijkste vragen:
Géén van de schoolgebouwen bleek aardbevingsbestendig. Ze zijn immers ook nooit met dit oogmerk gebouwd. Vervolgens heeft VIAA in opdracht van NAM voor alle individuele schoolgebouwen zogenaamde Maatregelenrapporten opgesteld. In deze rapporten werd duidelijk welke bouwkundige versterkingsmaatregelen nodig zouden zijn om de schoolgebouwen aardbevingsbestendig te maken. In het kader van Kansrijk Groningen is vanaf het begin gekoerst op een combinatie van het aardbevings- en toekomstbestendig maken van de onderwijshuisvesting. Door de bevolkingskrimp was in veel schoolgebouwen een overmaat ontstaan en hier lag een unieke kans om nieuwe integrale en duurzame kindcentra te realiseren.
Weusthuis Associatie gaf op regionaal niveau leiding aan een proces waarbij per gemeente zogenaamde programmaplannen werden opgesteld. Aan evenzoveel transitietafels overlegden gemeenten met schoolbesturen over de toekomst van de onderwijshuisvesting. Van de 100 schoolgebouwen werd duidelijk dat er nog 63 resteerden. In totaal werden 43 nieuwe schoolgebouwen cq. (integrale) kindcentra gerealiseerd, waarbij tevens een groot aantal scholenfusies zijn bereikt. Van de bestaande schoolgebouwen werden er slechts 20 (als schoolgebouw) gehandhaafd en versterkt en vernieuwd. Van de bestaande oppervlakte schoolgebouw van circa 185.000 m² bij aanvang werd ruim 20% gesaneerd en de resterende 145.000 m² is niet alleen veilig maar ook energiezuinig én toekomstbestendig gemaakt.
NAM had een fors financieel aandeel in de gehele operatie. Ook gemeenten en schoolbesturen financierden mee. Met aanvullende dekkingsmiddelen van het Rijk à ≈ € 100 miljoen kwam de financiering van het gehele programma rond. Uiteindelijk is het gehele programma eind 2022 afgerond.
"Het scholenprogramma ging van start nog voordat de Nationaal Coördinator Groningen was opgericht. Het was voortdurend pionieren en oplossingen verzinnen in ongestructureerde situaties. Ook tijdens de voorbereiding en de uitvoering bleven de panelen alsmaar schuiven. Hoe mooi om nu te kunnen terugkijken op volledig vernieuwd scholenlandschap."Coen Weusthuis
Er was een direct belang van gemeenten en schoolbesturen bij een veilige en toekomstbestendige onderwijshuisvesting. Maar dit gaat ook over de toekomst van Groningen, welke ligt besloten in de jeugd, die nu opgroeit in dit gebied.